«To καπλάνι της βιτρίνας» κι εμείς

Μετά την απόφαση να δημιουργήσουμε τον κοινωνικό συνεταιρισμό μας, βρεθήκαμε, ανάμεσα στα άλλα, στο στάδιο αναζήτησης ενός ονόματος. Η αναζήτηση του ονόματος είναι σας να προσπαθείς να βρεις την ταυτότητα σου, τον ιδανικό εαυτό σου που θέλεις να αγγίξεις ή να φανταστείς με όλες τις λεπτομέρειες, είναι σαν να προσπαθείς να δώσεις ένα νόημα σε αυτό που θέλεις να κάνεις χωρίς ακόμα να έχεις το βίωμα της διαδικασίας δημιουργίας και εξέλιξης του. Ήταν δύσκολο να βρούμε όνομα γιατί ακόμα και πολλές από τις όμορφες και ευφάνταστες ιδέες μας είχαν κατοχυρωθεί από άλλους. Μέσα στα πολλά ονόματα που σκεφτήκαμε ήταν και «το καπλάνι της βιτρίνας», ο τίτλος του βιβλίου της Άλκης Ζέη, ο τίτλος της σειράς της ΕΡΤ. Ωστόσο, «πώς ήταν δυνατόν να της ζητήσουμε κάτι τέτοιο; Θα μπορούσαμε να την προσβάλλουμε το πιθανότερο» σκεφτήκαμε…. Οπότε αφήσαμε αυτήν την ιδέα στην άκρη.

Ωστόσο «Tου κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν, και του τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν…», τα ήθελαν κάπως διαφορετικά… Η Αλκη Ζέη έτυχε να εκδώσει, την περίοδο που ιδρύαμε κι εμείς το συνεταιρισμό μας, το βιβλίο «Πόσο θα ζήσεις ακόμη γιαγιά;» από τις εκδόσεις «ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ». Σε ένα κεφάλαιο του βιβλίου αυτού με τίτλο «ενας μικρός περίπατος» η Άλκη περιγράφει την αίσθηση της από μια βόλτα τη Σιγκτούνα, μια «σταλιά πόλη» όπως λέει, πενήντα χιλιόμετρα από τη Στοκχόλμη. Καθώς περπατάει, μπροστά στην πόρτα ενός φράχτη, στέκεται η «καφέ θεία», μια φιγούρα από το παιδικό παραμύθι «Οι τρείς θείες, η Καφέ, η Πράσινη και η Κρέμ» της γνωστής Σουηδέζας συγγραφέως για παιδιά, της Ελσα Μπίσκοβ. Υψώνοντας τα μάτια της η Άλκη βλέπει ότι βρίσκεται απ’εξω από ένα εστιατόριο που ονομάζεται η «Καφέ Αρκούδα». Και κάπως εκείνη τη στιγμή κάνει τη φευγαλέα σκέψη: «να έβγαζε κανείς κάπου στην Ελλάδα ένα εστιατόριο «το καπλάνι της βιτρίνας!».

Διαβάζοντας αυτή τη σκέψη της Άλκης η παρόρμηση της χαράς μας, που συναντηθήκαμε ξανά αναγνώστης και συγγραφέας με την ίδια σκέψη και επιθυμία, μας οδήγησε να σηκώσουμε το ακουστικό και να μιλήσουμε με τον εκδοτικό της οίκο, το «ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ». «Θα θέλαμε απλώς να μεταφέρετε, αν μπορείτε, σας παρακαλούμε, στην κ. Ζέη ότι είχαμε κάνει αυτή τη σκέψη, να ονοματίσουμε το συνεταιρισμό και το καφέ-πολυχώρο μας «το καπλάνι της βιτρίνας» … απλά ντραπήκαμε να της το ζητήσουμε» είπαμε λίγο ντροπαλά, μην ξέροντας αυτή τη φορά αν ο εκδοτικός οίκος είχε την πολυτέλεια χρόνου να ακούει τις σκέψεις του κάθε αναγνώστη … Κι εκεί ήρθε η δεύτερη έκπληξη! «Θα το μεταφέρουμε στην κ. Ζέη» μας είπαν, «αν θέλετε βέβαια μπορείτε να επικοινωνήσετε κι εσείς μαζί της». «Να της γράψουμε ένα γράμμα;», ρωτήσαμε. «Ναι, μπορείτε και γράμμα, μπορείτε και e-mail», μας απάντησαν. Τρίτη έκπληξη! Μα η ‘Αλκη χρησιμοποιεί την ηλεκτρονική αλληλογραφία και τους υπολογιστές; Έγινε, φύγαμε! Στείλαμε ένα mail και λάβαμε μια θερμή απάντηση από την Άλκη, ότι κρίμα που δεν της το ζητήσαμε! Θα μας έδινε ευχαρίστως την άδεια να ονοματίσουμε το καφέ-πολυχώρο μας «το καπλάνι της βιτρίνας», αν της το είχαμε ζητήσει μας είπε. Η καταγωγή του πατέρα της ήταν από το Ηράκλειο και θα ήταν ωραίο να υπήρχε εκεί ένα καφέ – «όχι πολυτελείας» – με το όνομα «το καπλάνι της βιτρίνας». Οπότε σκεφτήκαμε ότι αφού ήδη είχαμε κατοχυρώσει γραφειοκρατικά το όνομα του συνεταιρισμού και του καφέ-πολυχώρου μας, θα μπορούσαμε να διορθώσουμε την έλλειψη συγχρονικότητας, δίνοντας στο καφέ-πολυχώρο ένα δεύτερο όνομα: «το καπλάνι της βιτρίνας». Όπως και έγινε!

Κάπως έτσι λοιπόν έχει η μικρή μας ιστορία … Στο χρονικό διάστημα που μας επέτρεψε η ζωή, από τη γνωριμία μας μέχρι την απώλεια της Άλκης, δεχθήκαμε το δώρο να τη γνωρίσουμε λίγο καλύτερα.  Εκείνη είχε την περιέργεια να μαθαίνει τα νέα μας για το πώς κυλά η καθημερινότητα στο καφε-πολυχώρο μας και προσπαθούσε να προγραμματίσει την επίσκεψη της, την οποία δεν της επέτρεψε δυστυχώς η πορεία της υγείας της.  Εμείς προσπαθούσαμε να της μεταφέρουμε τις ιστορίες που συλλέγαμε από τους μικρούς και μεγάλους αναγνώστες της (που μας επισκέπτονταν και μας διηγούνταν τη δική τους σχέση με τα βιβλία της) και στήναμε τις λέσχες ανάγνωσης για εκείνη. Όσο προλάβαμε συλλέξαμε επίσης για εκείνη πληροφορίες για το πρώην ξενοδοχείο Κνωσσός στην 25ης Αυγούστου, ιδιοκτησίας του παππού της Δημήτρη Ζέη,  το οποίο αναφέρεται στο διήγημα της “Επαναστάτριες για γλυκό του κουταλιού” και συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο της “Πόσο θα ζήσεις ακόμα γιαγιά;”. Της περιγράφαμε πώς ήταν το Ηράκλειο σήμερα, πώς ήταν η πλατεία των Λιονταριών, πώς ήταν η παραλιακή… μας ρωτούσε…

‘Αλκη μας, θα ξαναβρεθούμε πάλι στις σελίδες των βιβλίων σου! ΕΥ.ΠΟ.