Τί ειναι η χαρισματικότητα (giftedness);
Η χαρισματικότητα είναι μια μορφή ασύγχρονης ανάπτυξης, μια μορφή νευροαπόκλισης, μια δια βίου εμπειρία κοινωνικώς καθοριζόμενη επίσης. Όταν μιλάμε για χαρισματικότητα μιλάμε για ένα φάσμα. Στατιστικώς μιλώντας (σύμφωνα με την καμπύλη Gauss), η χαρισματικότητα αφορά περίπου 2-5% του πληθυσμού. Δεν αφορά μόνο τους “Αϊνστάιν” όπως συχνά, από άγνοια, παρερμηνεύεται. Η χαρισματικότητα δεν ταυτίζεται με το ταλέντο και εκπαιδευτικά εντάσσεται στην ομπρέλα της ειδικής αγωγής. Μπορεί να συνυπάρχει με μαθησιακές, αναπτυξιακές δυσκολίες ή και ψυχικές παθήσεις (twice-exceptionality). Για το φάσμα της χαρισματικότητας υπάρχουν διάφοροι ορισμοί, οι οποίοι ποικίλουν ανάλογα με τις προσεγγίσεις των μελετητών, τη γεωγραφική περιοχή και την κρατική πολιτική στον τομέα.
Οι ορισμοί της χαρισματικότητας που ταιριάζουν στη δική μας προσέγγιση είναι οι εξής:
- Giftedness is a greater awareness, a greater sensitivity, and a greater ability to understand and to transform perceptions into intellectual and emotional experiences. (Roeper, 1982)
● Giftedness is asynchronous development in which advanced cognitive abilities and heightened intensity combine to create inner experiences and awareness that are qualitatively different from the norm. This asynchrony increases with higher intellectual capacity. The uniqueness of the gifted renders them particularly vulnerable and requires modifications in parenting, teaching and counseling in order for them to develop optimally. (Columbus Group, 1991; Neville, Piechowski, & Tolan, 2013)
● Giftedness is not a matter of degree but of a different quality of experiencing: vivid, absorbing, penetrating, encompassing, complex, commanding – a way of being quiveringly alive. (Piechowski, 1992)
Υπάρχουν ειδικές αξιολογήσεις (assessments) για την αναγνώριση και την εκτίμηση της χαρισματικότητας, τις οποίες διεξάγουν είτε επίσημοι κρατικοί φορείς, είτε κατάλληλα εκπαιδευμένοι ιδιώτες ειδικοί. Στην Ελλάδα η ανάπτυξη του κλάδου είναι πολύ περιορισμένη.
Το υλικό που ακολουθεί στοχεύει να παρέχει μια αφετηρία ενδεικτικής πλοήγησης στο πεδίο μελέτης της χαρισματικότητας, ευελπιστώντας να φυσήξει λίγο μακριά τη σκόνη άγνοιας που υπάρχει επ’ αυτής. Υλικό στα ελληνικά δυστυχώς υπάρχει ελάχιστο. Παρουσιάζουμε το ελάχιστο αυτό υλικό που υπάρχει, ωστόσο για πληρέστερες μελέτες σας συνιστούμε να μελετήσετε το ξενόγλωσσο υλικό.
Βασικές πληροφορίες για τη χαρισματικότητα (ορισμοί, βασικές έννοιες και θέματα):
Δημόσιοι φορείς και αναγνώριση χαρισματικότητας:
ΤΑ ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. και τα κατά τόπους Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα είναι αρμόδια για την εκτίμηση/αναγνώριση ειδικών αναγκών (όπως αυτές της χαρισματικότητας). Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμα στην Ελλάδα κρατικά θεσπισμένο πλαίσιο και επίσημα καθιερωμένα επιστημονικά εργαλεία τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους φορείς αυτούς για την αναγνώριση και εκτίμηση των διαφόρων πτυχών της χαρισματικότητας. Αν σε αυτό προστεθεί και το έλλειμμα κατάρτισης των ειδικών και η έλλειψη κοινωνικής κατανόησης, συχνά οδηγούμαστε στο εξής: είτε να μην αναγνωρίζεται η χαρισματικότητα, είτε να συγχέεται με άλλες διαγνώσεις (π.χ. αυτισμό, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας).
Ιδιωτικοί φορείς στην Ελλάδα που πραγματοποιούν συνεδρίες αναγνώρισης και εκτίμησης της χαρισματικότητας για παιδιά, εφήβους και ενήλικες, προγράμματα για χαρισματικά παιδιά, προγράμματα συμβουλευτικής σε γονείς, καταρτίσεις εκπαιδευτικών, δράσεις ενημέρωσης, εκτιμήσεις των ψυχοκοινωνικών αναγκών των παιδιών γενικά, κ.α.:
Αναγνωρίσεις χαρισματικότητας παιδιών πραγματοποιούνται επίσης από παιδίατρους-αναπτυξιολόγους.
Εργαλεία αναγνώρισης και εκτίμησης της χαρισματικότητας:
Διεθνείς φορείς για τη χαρισματικότητα:
Βιβλία/εκδόσεις/άρθρα για τη χαρισματικότητα (στα ελληνικά):
Διαλέξεις/συνεντεύξεις/συνέδρια για τη χαρισματικότητα (στα ελληνικά, στην Ελλάδα):
Εκπαίδευση και χαρισματικότητα:
Στα αγγλικά:
Στα ισπανικά:
Στα γαλλικά:
Χαρισματικές σκέψεις σε έντυπη μορφή:
Βιωματικές εμπειρίες:
“Λοιπόν διηγηθείτε μου τι έγινε εδώ, να βρω ξανά του νήματος την άκρη. Πείτε μου εκείνες τις ιστορίες σας, που κάνουν τα καλάμια να λυγίζουν” (San Michelle, Θανάσης Παπακωνσταντίνου)
“Yo no quiero que las flores sepan
los tormentos que me da la vida” (Silencio, Ibrahim Ferrer)
-
- “Ο τρούλος” μια συλλογική εργασία των Ψαραντώνη-Χαϊνη Δημήτρη Αποστολάκη-Γιώργη Μανωλάκη-Χαρίτου Χαριτάκη
- “Πόνημα μετανεωτερικής οντολογικής προσέγγισης αποκλινουσών κατηγοριών, κοινώς ΒΑΡΔΑ ΦΟΥΡΝΕΛΟ” από τους Χαΐνηδες (συγκεκριμένα: μια ματιά στις βιωματικές εμπειρίες “αποκλινουσών κατηγοριών”)
- Eric García Castellano, μια εξιστορηση μιας πορειας ζωής, μια αναζήτηση, τί άραγε να σημαίνει η αναγνώριση και η αποδοχή της χαρισματικότητας;
- “Μικρό χρονικό τρέλας”, ένα βιβλίο από τον Αύγουστο Κορτώ
- “Δεν χωράς πουθενά”, Τρύπες
- Συνέντευξη του Απόστολου Δοξιάδη για το βιβλίο του “Το τηλεφώνημα που δεν έγινε” (“Συναντήσεις πάνω στη γέφυρα/Θαλής + Φίλοι)
- Σκηνη για τη “minoranza” από την ταινία “Caro diario” του Nanni Moretti
- Βιβλίο “Οι φυλακές της παιδικής μας ηλικίας” (“Το δράμα του προικισμένου παιδιού”) της Alice Miller (ένα κλασσικό και πολυεπίπεδο βιβλίο που μεταξύ άλλων ασχολείται και με τις περιπτώσεις χαρισματικών)
- “Με ελπίδα και πίστη, ψηλώνουμε τη ζωή μας”: μια συνέντευξη της Φιλένας Ζουμαδάκη στους μαθητές του 11ου Δημοτικού σχολείου Χανίων (Chania Film Festival)
- Συλλογικές εκδόσεις από το δίκτυο INTERGIFTED
- Διάλεξη της καθηγήτριας Barbara Kerr, με θέμα “Making the world safe for creative adolescents”, στην οποία διηγείται με χιούμορ την προσωπική της διαδρομή στη δική της αναγνώριση της χαρισματικότητας, από τα παιδικά της χρόνια μέχρι την ακαδημαϊκή της διαδρομή και τη δημιουργία του “The CLEOS project”.
[collapse]
